GNIEZNO – HISTORYCZNE SERCE POLSKI

O początkach historii Gniezna mówi legenda o trzech braciach. Byli to Lech, Czech i Rus. Przedzierali się oni przez puszcze w poszukiwaniu ziemi, żeby się osiedlić. Pewnego dnia oczom idących ukazał się uroczy krajobraz: rozległa dolina okolona pagórkami i oblana wieńcem niewielkich jezior.

Na najwyższym wzgórzu, na starym samotnym dębie orzeł miał swoje gniazdo. Oczarowany tym widokiem Lech rzekł: «Tego orła białego przyjmuję za godło ludu swego, a wokół dębu zbuduję gród swój i od orlego gniazda Gniezdnem go nazwę». I Lech osiadł wraz ze swym ludem. Czech podążył na południe, a Rus na wschód od siedziby Lecha…

Pierwsze ślady osadnictwa w okolicach Gniezna są datowane na 10 tys. lat p.n.e., jednak historia tego miasta zaczyna się ok. 940 roku, kiedy Piastowie wznieśli potężny jak na owe czasy gród. Osadnictwu sprzyjały nie tylko obfitość wód i ukształtowanie terenu, ale również położenie osady u zbiegu głównych traktów wiodących z Rusi, Moraw i Pomorza. Według badań archeologicznych tutaj pod koniec VIII wieku powstał gród z siedzibą książącą i podgrodzie, otoczone wałami drewniano-ziemnymi. To tu właśnie zaczęła się historia polskiej państwowości. Mieszko I, a póżniej Bolesław Chrobry rozbudowywali gród czyniąc go miejscem godnym miana Stolicy.

Mieszko I – pierwszy historycznie poświadczony władca Polski, powołał do życia państwo o znacznym zasięgu terytorialnym i umocnił je politycznie poprzez chrystianizację (przypuszcza się, że Wzgórze Lecha było ośrodkiem kultu pogańskiego, na co wskazują odkryte w podziemiach obecnej katedry palenisko kultowe i nasyp kamienny pod kościołem Św. Jerzego). Akt chrztu odbył się na Ostrowie Lednickim w 966 roku. W ten sposób Gniezno stało się ośrodkiem nowej wiary.

Doniosłe wydarzenia miały miejsce za panowania Bolesława Chrobrego: w 1000 roku utworzono arcybiskupstwo i w 1025 roku pierwsza królewska koronacja.

Gniezno było także świadkiem koronacji Mieszka II w 1025 roku, Bolesława II Śmiałego (Szczodrego) w 1076 roku, Przemysła II w 1295 roku i Wacława II Czeskiego w 1300 roku.

Na Wzgórzu Lecha wznosi się Katedra Gnieźnieńska. Obecna gotycka budowla pochodzi z XIV i XV wieku i jest trzecim w kolejności kościołem wzniesionym w tym miejscu.

Na szczególną uwagę wewnątrz zasługują brązowe Drzwi Gnieźnieńskie, dzieło sztuki romańskiej z XII wieku, przedstawiające 18 scen z życia Św. Wojciecha, głównego patrona Polski. Wzrok przyciąga srebrna trumna z relikwiami Św. Wojciecha, płyty nagrobne Św. Wojciecha i biskupa Zbigniewa Oleśnickiego. W podziemiach  Katedry można zobaczyć najstarszy w Polsce napis nagrobkowy z ok. 1006 roku oraz odkryte podczas badań archeologicznych relikty oratorium z końca IX wieku, fragmenty murów bazyliki Mieszka I, fragmenty ceramicznej posadzki i stipes, na którym znajdował się ołtarz ze złotym relikwiarzem Św. Wojciecha.

Nie samą przeszłością żyje jednak Gniezno. Jest to miasto otwarte także na dzień jutrzejszy. Przekonać się o tym można chociażby odwiedzając działające tu uczelnie czy biorąc udział w organizowanych cyklicznie festiwalach i imprezach, np. w Plenerowym Widowisku Historycznym «Koronacja Królewska». Oprócz tego Pierwsza Stolica Polski czaruje pięknem jezior i parków, co umożliwia  kontakt z naturą.

Перейти до вмісту