W latach 2024-2025 środowisko polskie w Odessie z sukcesem zrealizowało ważny i długo wyczekiwany projekt stworzenia wielofunkcjonalnego Centrum Kultury Polskiej. Był to projekt nie tylko infrastrukturalny, lecz także społeczny i kulturowy, mający na celu integrację lokalnej społeczności polskiej, pielęgnowanie dziedzictwa narodowego oraz zapewnienie wsparcia edukacyjnego, psychologicznego i kulturalnego osobom polskiego pochodzenia i mieszkańcom Odessy.
Realizacja tego przedsięwzięcia była odpowiedzią na rzeczywiste potrzeby lokalnej Polonii, która dotychczas dysponowała przestrzenią niespełniającą podstawowych standardów funkcjonalnych i technicznych. Odnowione Centrum stało się miejscem, które nie tylko poprawiło warunki pracy i działalności Stowarzyszenia, lecz także stworzyło przyjazną przestrzeń do spotkań, edukacji i integracji.
Ideą projektu było stworzenie nowoczesnego, przyjaznego i funkcjonalnego miejsca, które stanie się prawdziwym domem dla Polaków mieszkających w Odessie oraz dla wszystkich osób zainteresowanych polską kulturą, językiem i historią. Centrum ma pełnić rolę domu kultury — miejsca spotkań, dialogu i wzajemnego wsparcia, a także służyć wsparciu psychologicznemu, edukacyjnemu i kulturalnemu. W obliczu trudnej sytuacji społeczno-politycznej w regionie oraz rosnących potrzeb środowiska polskiego i przesiedleńców, powstanie Centrum nabrało jeszcze większego znaczenia. Odessa, będąca miastem o bogatej historii i polskiej obecności, zasługiwała na takie miejsce, które będzie kultywować wspólne dziedzictwo i integrować pokolenia
Trochę historii powstania Centrum Kultury Polskiej w Odessie.
Do maja 2024 roku siedziba Centrum Kultury Polskiej w Odessie ograniczała się do dwóch niewielkich pomieszczeń, małego magazynu, toalety i korytarza.
Warunki lokalowe były trudne — brakowało miejsca na bibliotekę, muzeum, szatnię, a także kącik kuchenny. Dodatkowo brak ogrzewania sprawiał, że zimą temperatura w pomieszczeniach spadała do +7°C, zmuszając wszystkich do przebywania w kurtkach i czapkach.
Stowarzyszenie rozwija się, przybywa nowych członków, przesiedleńców, uczniów szkoły niedzielnej oraz osób zainteresowanych udziałem w organizowanych wydarzeniach, co dodatkowo utwierdzało wszystkich w konieczność modernizacji pomieszczeń.
W czerwcu 2024 roku Zarząd oraz pracownicy Stowarzyszenia podjęli decyzję o przeprowadzeniu generalnego remontu w celu stworzenia wielofunkcyjnej przestrzeni Centrum Kultury Polskiej.
Pierwszym krokiem było zaprojektowanie planu pomieszczeń, który pozwalał na wydzielenie nowych przestrzeni:
- Biblioteki
- Muzeum
- Szatni do przechowywania strojów ludowych i teatralnych
- Kącika kuchennego
- Toalety
Następnie zorganizowano spotkanie z potencjalnymi wykonawcami oraz przeprowadzono rozeznanie rynku w zakresie kosztów materiałów i usług budowlanych.
Duże znaczenie miało zaangażowanie wolontariuszy, którzy samodzielnie przystąpili do demontażu starych ścian, sufitu i podłogi, przygotowując przestrzeń pod prace remontowe.
Warto podkreślić, że to właśnie na tym etapie nasz projekt zyskał zainteresowanie i uznanie grantodawców z programu House of Europe, którzy, widząc zaangażowanie lokalnej społeczności i potencjał przedsięwzięcia, postanowili wesprzeć jego realizację.
W ramach projektu “Remont i wyposażenie Centrum Kultury Polskiej w Odessie” zostały przeprowadzone następujące prace:
Montaż i malowanie ścian pomieszczenia: zamontowano 54 m² nowych ścian działowych, co umożliwiło podzielenie przestrzeni na funkcjonalne pomieszczenia, w tym bibliotekę, muzeum, szatnię do przechowywania strojów, kącik kuchenny i toaletę. Wszystkie ściany, o łącznej powierzchni 150 m², zostały otynkowane i pomalowane na biało.
Montaż podłogi: wylano 30 m² wylewki betonowej, która pozwoliła wyrównać podłogę, ułożono również wysokiej jakości płytki ceramiczne, zapewniające trwałość i łatwość w utrzymaniu czystości.
Instalacja elektryczna: zainstalowano nowoczesną sieć elektryczną obejmującą montaż przewodów, 30 gniazd, 8 wyłączników, rozdzielnic oraz systemów zabezpieczeń.
Instalacja ogrzewania podłogowego: zainstalowano elektryczne ogrzewanie podłogowe. Sterowniki WiFi umożliwią bezprzewodowe sterowanie systemem za pomocą aplikacji mobilnej, pozwala to wygodnie zarządzać temperaturą i ograniczyć koszty eksploatacji.
Instalacje sanitarne: Zainstalowano nowoczesny system wodno-kanalizacyjny, obejmujący toaletę, umywalkę, zlew oraz armaturę sanitarną.
W ramach realizowanego projektu zakupiono wyposażenie obejmujące zarówno meble, jak i akcesoria niezbędne do funkcjonalnego i estetycznego urządzenia przestrzeni. Wśród zakupionych elementów znalazły się: szafy na książki, biurka, witryna, fotele, krzesła, system do przechowywania strojów ludowych i teatralnych, zabudowa kuchenna, pudełka do przechowywania oraz inne akcesoria uzupełniające wyposażenie wnętrza.
Również zakupiono sprzęt niezbędny do prowadzenia nowoczesnej działalności bibliotecznej. Wyposażenie obejmuje urządzenie wielofunkcyjne, umożliwiające drukowanie kolorowych afiszy w formacie A3, co pozwoli na samodzielne przygotowywanie materiałów promocyjnych i informacyjnych. Dodatkowo zakupiono kamerę internetową, statyw oraz mikrofon, które stworzą odpowiednie warunki techniczne do organizacji wydarzeń online, spotkań, warsztatów i innych przedsięwzięć kulturalnych oraz edukacyjnych w formule zdalnej.
Nowe Centrum Kultury Polskiej w Odessie to nie tylko odnowiona przestrzeń — to miejsce, które wypełniło się życiem, radością i polską kulturą. Dzięki jego powstaniu możliwe stało się:
Udostępnienie mieszkańcom Odessy bogatego księgozbioru zawierającego literaturę piękną, literaturę faktu, wydawnictwa naukowe i popularnonaukowe, materiały edukacyjne, a także różnorodne gry planszowe
Zachowanie i upowszechnienie historii Polaków nad Morzem Czarnym.
Stworzenie szatni na przechowywanie strojów ludowych i kostiumów teatralnych.
Organizacja wydarzeń online, dzięki nowoczesnemu sprzętowi multimedialnemu.
Prowadzenie spotkań autorskich i prelekcji historycznych.
Zapewnienie bezpiecznego miejsca dla przesiedleńców i osób poszukujących kontaktu z polską kulturą.
I wiele innych możliwości.
W realizację projektu zaangażowani byli:
- Pomysłodawca, projektant wnętrz i kierownik projektu (wolontariat): odpowiedzialny za koncepcję, projekt, nadzór nad pracami oraz kontakt z partnerami – prezes Stowarzyszenia Svitlana Zaitseva-Velykodna.
- Menedżer projektowy: koordynujący prace i kontrolujący terminowość realizacji poszczególnych etapów – Julia Streltsova.
- Asystent ds. realizacji projektu: na bieżąco wspierał realizację poszczególnych etapów projektu, był odpowiedzialny za kontakt z dostawcami, wykonawcami i partnerami – Nadiia Hrytsai.
- Księgowa: sprawowała nadzór nad rozliczeniami finansowymi i dokumentacją projektową – Inesa Gonczarenko.
- Wykonawcy techniczni: to realizacja prac budowlanych, instalacyjnych i wykończeniowych – Wasyl Krasnykow, Wadym Żownir.
- Wolontariusze: Sylwia Cichoń, prof. Stanisław Wełykodny, dr Alekdander Bogdaniuk, Stanisław Dobrowolski, Maksym Czokan, Konstanty Zadorożny, Anastazja Streltsova-Nikolenko.
Pragniemy serdecznie podziękować za wsparcie, udzielonego nam w ramach „IX Edycji Małych Grantów Infrastrukturalnych od House of Europe”.
Dzięki otrzymanemu grantowi możliwa była realizacja projektu „Remont i wyposażenie Centrum Kultury Polskiej w Odessie”. To właśnie dzięki zaufaniu partnera, Goethe–Institut przy Ambasadzie Republiki Federalnej Niemiec w Kijowie, nasza polska społeczność zyskała nowoczesne, funkcjonalne i przyjazne miejsce — prawdziwy dom, który odpowiada na rzeczywiste potrzeby.
Wspólna realizacja tego projektu to nie tylko remont budynku, ale budowanie mostów — między pokoleniami, kulturami i ludźmi. To także wyraz solidarności i nadziei, że nawet w trudnych czasach możemy razem tworzyć coś pięknego i trwałego.
Jeszcze raz dziękujemy za okazane zaufanie, profesjonalizm oraz gotowość do wspierania inicjatyw, które zmieniają rzeczywistość na lepsze. Państwa wkład ma ogromne znaczenie — nie tylko dla nas, ale dla przyszłych pokoleń Polaków w Odessie.
Życie Polskie w Odessie – Otwarcie Centrum Kultury Polskiej w Odessie
Kurier Galicyjski – W Odessie otwarto Centrum Kultury Polskiej
Суспільне Одеса – Новий осередок культури: в Одесі відкрили оновлений Польський культурний центр